Spór pomiędzy stronami nie musi kończyć się wskazaniem winnego. Gdy celem jest znalezienie rozwiązania satysfakcjonującego każdą stronę, bez przyznawania racji jednej z nich, prowadzi się mediacje. Co warto wiedzieć na temat mediacji?
Mediacja – co to jest?
Mediacje to metoda rozstrzygania sporów, w której nie dochodzi określenia strony mającej rację i strony winnej. Zamiast tego mediacja ma na celu wypracowanie takiego rozwiązania konfliktu, które będzie mogło spełnić warunki każdej z uczestniczącej w nim stron.
Charakterystyczną cechą mediacji jest obecność mediatora, czyli osoby, która ma na celu pośredniczenie w porozumieniu pomiędzy stronami sporu. Mediator pomaga wtedy w osiągnięciu akceptowanego porozumienia.
Co ważne, mediator nie narzuca żadnego konkretnego rozwiązania sporu z góry, dlatego strony mogą samodzielnie ustalić takie warunki kompromisu, które będą satysfakcjonujące dla każdej z nich.
Samo słowo „mediacja” pochodzi od łacińskiego mediatio oraz mediare, co tłumaczone jest jako „pośredniczyć”, „być w środku”.
W jakim celu prowadzi się mediacje?
Mediacje mogą być prowadzone na wniosek stron lub też może mieć miejsce mediacja sądowa, gdy to sąd wysyła strony na mediację lub jest ona efektem toczącego się sporu z inicjatyw stron.
Mediacja jest alternatywnym rozwiązaniem dla sporu sądowego, w którym dochodzi do wskazania winnego oraz jego ewentualnego skazania. Sprzyja pogodzeniu zwaśnionych stron, w których strona uznawana za winną może zadośćuczynić stronie, która doznała jakiejś szkody.
Taką formę rozstrzygania sporów spotyka się zarówno na gruncie prawa cywilnego, jak również karnego.
Prowadzone są między innymi:
- mediacje rodzinne
- mediacje gospodarcze
- mediacje karne
Rozwody, opieka nad dziećmi, podział majątku, podział spadku – tym głównie zajmują się mediacje rodzinne, które pozwalają osobom bliskim na rozstrzygnięcie sporów przy pomocy mediatora.
Z kolei mediacje gospodarcze prowadzone są w przypadku konfliktów pomiędzy podmiotami gospodarczymi. Dochodzi do nich między innymi przy nieterminowym spłaceniu zobowiązań, problemach z umowami, niewywiązywaniu się z umów, nieetycznych zachowaniach konkurencji.
Z kolei mediacje karne mają miejsce w przypadku spraw karnych. Wówczas osoba uznawana za winną może zadośćuczynić pokrzywdzonemu.
Zalety mediacji:
- pozwala stronom na ustalenie satysfakcjonującego wyniku dopasowanego do konkretnych potrzeb, wymagań
- pomaga w zażegnaniu albo złagodzeniu konfliktu pomiędzy stronami
- przyczynia się do obniżenia kosztów postępowania sądowego
- skraca czas potrzebny do rozwiązania sytuacji między stronami
- pozwala na uzyskanie większej skuteczności porozumienia – strony są wtedy bardziej skłonne do przestrzegania wypracowanego konsensusu
Mediacje – podstawowe zasady
Aby mediacja była skuteczna, konieczne jest przestrzeganie jej zasad, które wyznaczone są również przez przepisy prawa. Gdy dochowane są zasady mediacji, wówczas możliwe jest wypracowanie najlepszego rozwiązania sporu.
Podstawowe zasady mediacji:
- dobrowolność – strony muszą dobrowolnie wziąć udział w procedurze mediacji
- bezstronność – każda strona mediacji posiada takie same prawa
- neutralność – mediator nie może opowiadać się po żadnej ze stron mediacji
- akceptowalność – każda strona musi zaakceptować mediatora biorącego udział w mediacji
- poufność – przebieg mediacji powinien być poufny
Koszty mediacji
W przypadku mediacji w sprawach cywilnych oraz wtedy, gdy strony same zgłosiły się do mediatora, koszty mediacji pokrywane są przez strony zgodnie z umową zawartą z mediatorem. To najczęściej wydatek kilkuset złotych.
W przypadku mediacji na wniosek sądu oraz mediacji karnych i nieletnimi sprawcami czynu karalnego koszty mediacji pokrywane są przez Skarb Państwa.
